Kumpaslar

Kumpaslar

Ömer Faruk Kandilci | 15/11/2017 | 1 Yorum | 7240 Defa Okundu

Kumpaslar mühendisliğin olmazsa olmazları arasındadır. Bana bir yıl önce kumpasın önemini sormuş olsalar fazla bir yorum yapamazdım ve bizim sahada kullanmayacağımızı söylerdim. Aslında bir çok mühendis adayının böyle düşündüğüne inanıyorum yada bu şart çevrem için geçerli. Derste kumpasları konusunu işlerken çoğu sınıf arkadaşım, boşuna öğreniyoruz zaten bunları teknisyen kullanacak gibi yorumlar yapmışlardı. Boltes Makina’da işe başlamamın ardından pekte öyle olmadığını anladım. Tersine mühendislik için malzeme ölçümlerinde sık sık elimizde idi.

Bu yazımda da sizlere kumpaslar hakkında bildiklerimi anlatacağım.

Kumpaslar ile uzunluk, derinlik, çap, iç çap ve yükseklik gibi değerleri mm yada inç cinsinden genel olarak 0,01 mm hassasiyetle ölçüm yapan mekanik ölçüm cihazıdır. Ölçüm sistemine göre metrik kumpaslar inç kumpaslar olarak ikiye ayrılırlar. Metrik kumpaslar 0,1 mm, 0,05, 0,02 ve 0,01 mm gibi hassasiyete sahiptirler. İnç kumpaslar 1/32", 1/64", 1/128" gibi hassasiyete sahip kumpaslardır.

Kumpaslar kullanım alalarına göre; sürgülü, iç ve dış çap, vida, derinlik, modül, saatli, dönebilen çeneli, dijital, markalama, kalınlık kumpası ve özel kumpaslar olmak üzere çalışma alanlarına göre çeşitleri vardır.

Kumpasın Yapısı

Kumpasların temel parçaları;

1. Sabit ve Hareketli Çeneler; parçanın dış ebatlarını ölçmek için kullanılır.
2. Sabit ve Hareketli İç Çap Çeneleri (Horoz); İç alanlardaki genişlikleri, delik ve kanalları ölçmek için kullanılır.
3. Derinlik ölçme çubuğu (Kılıç); delik derinliğini ve yüksekliğini, parçanın  yükseklik değerlerini ölçer.
4. Metrik Cetvel; kumpasın “mm” cinsinden değerinin bulunduğu kısımdır.
5. İnç ölçüm cetveli; kumpasın “inç” cinsinden değerleri okunması için kullanılan kısmıdır.
6. Metrik verniyer; ” mm” olarak ondalık değerlerin okunmasını sağlar. “mm” cinsinde daha hassas ölçünün alındığı yerdir.
7. İnç verniyer; parçanın “inç” cinsinden ondalık değerinin okunmasını sağlar.” İnç” cinsinden daha hassas ölçüm yapılan kısımdır.

Kumpas İle Ölçü Okuma

Kumpas ile ölçü okumak kolay gibi görünsede hata yapma riski yüksektir. Şimdi sizlere elimden geldiği kadar kumpas ile ölçümün nasıl yapıldığını anlatmaya çalışacağım.

Kumpasların gövdelerinde bulunan metrik cetvel ve metrik verniyerin üzerinde bulunan çizgilerin birbirleri üzerine denk gelmesi ile okunur.

Kumpas ile ölçüm yaparken metrik verniyer üzerindeki 0 ölçüm yaptığımız parçanın mm cinsinden virgülden önceki değerini verir. Örneğin, 23,00 45,00 gibi. Virgülden sonraki değeri bulabilmek için metrik verniyerimiz üzerinde bulunan çizgilerin metrik cetvel üzerinde denk gelmesine bakarız. Hangi çizgi denk geliyorsa ona göre hesaplamamızı yaparız ve ölçümümüzün virgülden sonraki değerini buluruz.

1/10 mm Hassasiyetli Kumpasın Okunması

Yukarıda görselimizi incelediğimizde verniyerin 0 çizgisi 7. adımdan sonra durmuş. Bu da ölçümümün tam değerinin 7mm olduğunu gösteriyor. Verniyerin 3. çizgisi metrik cetvel üzerinde bir noktamız ile çakışmış. Değerimizi 1/10 ile çarpıyoruz ve ölçümüzün ondalık kısmını buluyoruz, 0,3 mm. Yukarıda ki ölçümü tamamladığımızda sonucumuz 7,3 mm oluyor.

1/20, 1/50 yada farklı hassasiyete sahip kumpaslar ile ölçüm yaparken yine aynı işlemleri yaparız. Farkı, verniyer üzerinde bulduğumuz ikinci noktayı kumpasımızın hassasiyeti çarpmak.

Kumpas İle Ölçüm Yaparken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

Ölçme yapmadan önce kumpasın çenelerinin ve ölçüm yapılacak malzeme iyice temizlenmeli. Okuma esnasında kumpasa dik olarak bakılması gerekir. Kumpasların üzerine herhangi bir şey konmamalı cepte taşınmamalı. Ölçme ortam sıcaklığına dikkat edilmeli.

Kumpas hakkında yazacaklarım bu kadar. Kumpas ders notları ve ford sanal kumpas ve sanal mikrometre uygulamasını indirmek için tıklayın.

Etiketler