Elektrik Enerjisi İletimi ve Dağıtımı

Ömer Faruk Kandilci | 28/05/2007 | 1 Yorum | 3116 Defa Okundu

Blogumda uzun zamandır yazı paylaşımında bulunmadığımı fark ettim. Hangi konu üzerinde yazacağıma bir türlü karar veremiyordum. Bilgisayarımda bulunan dokümanlarımı incelerken bu ilgi duyduğum bu konu üzerine yazmaya karar verdim.

Enerji üretim santralleri çoğunlukla tüketim noktalara uzak yerlere kurulmaktadırlar. Bunun başlıca nedenleri ham madde nakliyesi, çevre kirliliği ve güvenlik sayılabilir. Durum böyle olunca da enerjinin iletimi ve dağıtımı önem kazanıyor. Elektrik enerjisini üretmeye, iletmeye, dağıtmaya ve tüketmeye yarayan ve bir yerde birbirine bağlanan elektrikli işletme gereçlerinin tümüne elektrik tesisleri denir.

Şebeke, aynı gerilime sahip birbirine bağlı elektrik sistemlerine denir. İletimde kullanılan şebekelere iletim şebekeleri, dağıtımda kullanılan şebekelere dağıtım şebekeleri denir.

Gerilim Güçlerine Göre Şebeke Tipleri

Elektrik şebekeleri gerilimlerine göre gruplara ayrılırlar.

Alçak gerilim şebekeleri, 1-1000 volt arası
Orta gerilim şebekeleri, 1-35 kV arası
Yüksek gerilim şebekeleri, 35-154 kV arası
Çok yüksek gerilim şebekeleri, 154 kV yukarısı

Alçak Gerilim Şebekeleri

Alçak gerilim şebekeleri 1-1000 volt arasında gerilime sahip olan şebekelere denir. Bu şebekeler son tüketiciyi hedeflemektedir. Dağıtım trafolarından abonelere kadar olan enerji hatlarından oluşur. Alçak gerilim hatlarının yalıtımı ve korunması kolay olduğu için aboneye yakın noktaya kurulurlar. Alçak gerilim şebekelerinde gerilim düşümü ve güç kaybı çok fazla olduğu için iletimden çok dağıtım şebekelerinde kullanılırlar. Ülkemizde alçak gerilim abonelere 220 ve 380 volt olarak verilirler.

Orta Gerilim Şebekeleri

Orta gerilim şebekeleri 1-35 kV arası gerilime sahip şebekelerdir. Bu şebekeler yüksek gerilim, çok yüksek gerilim şebekelerinin alçak gerilim şebekeleri bağlanmasında kullanılır. Yüksek ve çok yüksek gerilim şebekelerinin aboneye verilmesi hem güvenlik hemde izolasyon açısından uygun değildir. Orta gerilim şebekeleri küçük şehirler ve sanayi bölgelerine enerjinin taşınmasında kullanılır. Orta gerilim şebekeleri dağıtım trafolarına bağlanır. Dağıtım trafolarından da abonelere enerji iletilir. Türkiye’de orta gerilim şebekelerinde 10, 15, 35 kV’lık gerilimler kullanılmaktadır.

Yüksek Gerilim Şebekeleri

Yüksek gerilim şebekeleri, 35-154 kV arasında ki gerilim kullanan şebekelerdir. Üretilen elektrik enerjisinin üretim santrallerinden büyük şehirler ve bölgeler arasında bağlantı için kullanılır. Çok uzun mesafelerde alçak gerilimlerde çok yüksek güç kaybı olurken yüksek gerilim şebekelerinde minimum düzeyde olmaktadır. Türkiye’de yüksek gerilim şebekeleri 66 ve 154 kV gerilimindedir.

Dağıtım Şekillerine Göre Şebeke Tipleri

Şebekeleri bağlantı modellerine göre de aralarında gruplara ayrılır.

Dallı Şebekeler

Dallı şebekeler genellikle yerleşim merkezleri, sanayi merkezleri, şehir, kasaba ve köy gibi yerlerde beslemesi genellikler tek kaynaktan yapılan şebeke türüdür. Ağaç dallarına benzeyen yapısından dolayı dallı şebeke denmektedir. Dallı şebeke tiplerinde elektrik enerjisinin dağıtılacağı yük bakımından ağırlık merkezlerine dağıtım trafoları yerleştirilir. Bu trafonun etrafında bulunan abonelere enerji dağıtılır.

Ring Şebekeler

Şehir, köy, sanayi merkezlerinde kullanılan ring şebeke sistemleri, beslemenin birden fazla trafo ile yapıldığı ve bütün trafoların birbirine paralel şekilde kapalı bir sistemin oluşturduğu şebeke tipidir. Ring şebekelerin en büyük avantajı, şebeke içerinde bir arıza olması durumunda sadece arızalı bölgenin enerjisi kesilir. Bu sayede tüm şebeke bu arızadan etkilenmez.